AGRESJA MIĘDZY KOTAMI
Agresja między kotami to często występujący problem w domach, w których mieszka kilka zwierząt. A agresja ta wynika najczęściej z konfliktów na tle hierarchii socjalnej.
- najwyraźniej widoczna w wieku 2-4 lat lub po osiągnięciu przez koty dojrzałości socjalnej
- może występować wśród kocurów przy współzawodnictwie o kotkę
OBJAWY
Podstawowe objawy są ze strony agresora – wpatrywanie się i pasywne usunięcie ofiary, która znalazła się w obszarze prywatności agresora, za pośrednictwem postaw, mimiki i dźwięków.
- Jawna agresja – wpatrywanie się, syczenie, przyjęcie odpowiedniej postawy(nastroszenie włosów, ułożenie ogona, położenie uszu, rozszerzenie źrenic, wygięcie grzbietu i zmiana mimiki), znaczenie moczem lub wydzieliną gruczołów okołoodbytowych; może dochodzić do ataku i walki.
- Ofiara może unikać agresora.
- Odcięcie ofiary od kuwety może prowadzić do tego, że będzie brudzić w domu. Agresor może znaczyć teren moczem; ofiara może oddawać mocz w sposób pozbawiony znaczenia.
PRZYCZYNY I RYZYKO WYSTĄPIENIA AGRESJI MIĘDZY KOTAMI
- Zachowania agresywne pojawiają się w przypadku zwiększonego zagęszczenia kotów w domu oraz ograniczenia prywatnej przestrzeni dla każdego z nich.
- Może dochodzić do destabilizacji dotychczas harmonijnych skupisk kotów po wprowadzeniu nowego kota lub po zmianach w domu (przeprowadzka, choroba lub hospitalizacja któregoś z kotów).
- Agresja może występować na tle niedostatecznej socjalizacji, strachu, obrony terytorium, nadczynności tarczycy, schorzeń dróg moczowych, uszkodzeń mózgu (głównie przodomózgowia) oraz może być reakcją na chorobę innego kota w domu.
bADANIA LABORATORYJNE KTÓRE WARTO WYKONAĆ PRZY AGRESJI MIĘDZY KOTAMI
- Badania wykonuje się, aby uzyskać wartości wyjściowe przed rozpoczęciem leczenia.
- W razie pojawienia się znaczenia lub objawów wskazujących na zaburzenia mikcji przeprowadza się pełne badanie urologiczne, wspomagane technikami obrazowymi (USG i RTG).
- U starszych kotów należy wykonać pełny profil tarczycowy.
- U kotów z grupy ryzyka należy wykonać EKG (zapis z II odprowadzenia) przed rozpoczęciem leczenia za pomocą trójpierścieniowych leków przeciwdepresyjnych (TLP) lub inhibitorów selektywnego wychwytu serotoniny (SSRI).
- Dogłębny wywiad i dokładne informacje odnośnie do zachowań zwierząt; nagranie zwierząt na kamerę, gdy wykonują rutynowe codzienne czynności, we wszystkich miejscach, w których przebywają. Można wówczas wychwycić subtelne zmiany w zachowaniu jednego z kotów. Należy także odnotować zmiany w społeczności kotów (np. śmierć jednego z nich), fizyczne zmiany w otoczeniu lub zmiany w stanie zdrowia jednego z kotów uczestniczących w konflikcie.
LECZENIE
- Początkowo należy odseparować koty. Agresora umieszcza się w mniej korzystnym otoczeniu, za drzwiami, z jedzeniem, wodą i kuwetą. Pozwala się ofierze na swobodne poruszanie się po domu i nieograniczony dostęp do faworyzowanych przestrzeni (np. sypialnia właściciela, nasłonecznione parapety).
- Koty wypuszcza się na dwór tylko pod kontrolą właściciela, który musi obserwować język ciała kotów. Po pierwszych oznakach agresji należy odizolować agresora; wypuszcza się go dopiero po tym, jak się uspokoi.
- Smycz i szelki dają właścicielowi większą kontrolę nad kotami.
- Prowadzi się odwrażliwianie i przeciwwarunkowanie kotów z użyciem smakołyków, drapania oraz wyczesywania w formie nagrody.
- Nie stosuje się technik siłowych opierających się na „karceniu”, terapii wstrząsowej czy habituacji („zatapiania”).
LECZENIE FARMAKOLOGICZNE
Leki z wyboru:
- diazepam lub oksazepam (0,2-0,4 mg/kg doustnie co 12-24 godz.): dla ofiary, aby stała się bardziej ufna i towarzyska, dla agresora w celu stłumienia niepokoju
- amitryptylina (dawka początkowa 0,5 mg/kg doustnie co 12-24 godz.): niespecyficzny środek przeciwlękowy dla ofiary lub agresora
- nortryptylina (0,5 mg/kg doustnie co 12-24 godz.): wprowadza się ją, jeśli dochodzi do uspokojenia agresora lub ofiary po amitryptylinie
- klomipramina (0,5 mg/kg doustnie co 24 godziny przez minimum 60 dni na początek): dla ofiary lub agresora przejawiającego specyficzne lęki
- buspiron (0,5 mg/kg doustnie co 24 godziny przez minimum 60 dni): tylko dla ofiary – może sprawić, że będzie bardziej otwarta i problem ustąpi lub pozostaną nieznaczne objawy jawnej agresji
INHIBITORY SELEKTYWNEGO WYCHWYTU SEROTONINY (SSRI)
- fluoksetyna (0,5 mg/kg doustnie co 24 godz przez minimum 60 dni): przy niepokoju z wybuchami agresji
- paroksetyna (dawka j.w.): przy zaburzeniach natury społecznej.
FEROMONY I PREPARATY NATURALNE
- w postaci dyfuzorów, obroży, tabletek, syropów lub w formie spot on: wspomagają i wzmacniają leczenie farmakologiczne
- zalecamy konsultację weterynaryjną, w przypadku stosowania w/w preparatów w celu wybrania najkorzystniejszej opcji.
INTERAKCJE STOSOWANYCH LEKÓW
Żaden z zalecanych leków nie jest zarejestrowany do stosowania u kotów
- w rzadkich przypadkach stosowania TLP opisywano zaburzenia rytmu serca i przewodnictwa impulsów w mięśniu sercowym
- zespół serotonionowy (paradoksalne podniecenie) stanowi rzadko spotykany efekt stosowania TLP i SSRI
- nie wolno stosować TLP lub SSRI łącznie z inhibitorami monoaminooksydazy (np. selegilina)
- buspiron można podawać tylko ofierze: lek sprawia,że zwierzęta stają się bardziej pewne siebie, mogą zachowywać się bardziej stanowczo i agresywnie.
ZAPOBIEGANIE AGRESJI MIĘDZY KOTAMI
Nie powinno się sprowadzać do domu nowych kotów, jeśli wcześniej wystąpiły już problemy z agresją pomiędzy kotami
SPODZIEWANY PRZEBIEG CHOROBY I ROKOWANIE
- rokowanie jest bardzo dobre, jeśli właściciel może odseparować koty
- stopień nasilenia zachowań niepożądanych przejawianych zarówno przez agresora, jak i przez ofiarę determinuje rokowanie i czas trwania leczenia farmakologicznego
- im wcześniej rozpocznie się leczenie, tym lepsze wyniki można osiągnąć
- jeśli konflikt spowoduje silny strach lub poważne obrażenia u kotów – rokowanie jest gorsze.